17 Январь 2025
(Бардошт аз Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ, 28 декабри соли 2024)
Дар Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ 28-уми декабри соли 2024 “Дар бораи самтҳои сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ” зикр гардид, ки «Соли ҷорӣ мардуми шарафманди Тоҷикистон 30-юмин солгарди қабули нахустин Конститутсияи давлати соҳибистиқлоли худро бо ифтихору шукргузорӣ аз соҳибватаниву соҳибдавлатӣ таҷлил намуданд. Конститутсия ҳамчун санади тақдирсози давлати тоҷикон заминаи ҳуқуқии давлатдории мустақил, соҳибихтиёрии миллӣ ва рушди ҳамаи соҳаҳои ҳаёти ҷомеаи кишварро фароҳам овардааст».
Дар тақвияти гуфтаҳои Сарвари давлат қайд кардан бамаврид аст, ки бо ташаббуси бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар фазои ҳуқуқӣ ва низоми қонунгузории мамлакат аввалин қонуни миллӣ – Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» бо мақсади ҳимояи манфиатҳои иҷтимоии мардум, мусоидат ҷиҳати паст кардани сатҳи камбизоатӣ ва гирифтани пеши роҳи хароҷоти зиёдатӣ, ки ба манфиати иқтисодӣ ва маънавии шаҳрвандон зарари ҷиддӣ мерасонад, қабул гардид. Бешубҳа, қонуни мазкур ҷиҳати беҳтар гардонидани шароити иҷтимоии аҳолии мамлакат, пешгирии хароҷоти беҳудаву намоишкорона, таъмини риояи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, тартиботи ҷамъиятӣ ва низоми қонунгузорӣ саҳми беназир дорад.
Аз ин рӯ, соли сипаригардида бо истифода аз ҳуқуқи ташаббуси қонунгузории Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, бо дарназардошти таклифу пешниҳодҳои аҳли ҷомеа, бо мақсади боз ҳам беҳбуд бахшидани шароити иҷтимоӣ ва иқтисодии сокинони мамлакат Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» (28 августи соли 2017, таҳти №1461) пешниҳод ва қабул гардид. Тағйиру иловаҳои воридгардидаро сокинони мамлакат бо хушнудӣ пазируфтанд.
Вобаста ба санҷишҳои беасосу такрории субъектони соҳибкорӣ Пешвои миллат дар Паёми навбатиашон изҳори нигаронӣ намуданд, ки мутобиқи қонунҳои амалкунанда, айни ҳол фаъолияти субъектҳои хоҷагидорро 78 мақоми санҷишиву назоратӣ ва инчунин иҷозатномадиҳанда ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мавриди санҷиш қарор медиҳанд. Бо сабаби он ки санҷишҳо асосан нисбат ба шахсони ҳуқуқӣ татбиқ мегарданд, то имрӯз шумораи мақомоти санҷишӣ аз 31 то ба 23 ва санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидорӣ бошад, аз 300 ҳазори соли 2016-ум то 42 ҳазор дар соли 2024-ум кам гардад.
Бинобар ин, Сарвари давлат бо мақсади бартараф намудани санҷишҳои беасосу такрорӣ аз ҷониби Прокуратураи генералӣ, Палатаи ҳисоб, Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия ва Бонки миллӣ ҷиҳати фароҳам овардани фазои мусоид барои рушди соҳибкорӣ дар мамлакат, ки бо фармони Президенти Ҷуиҳурии Тоҷикистон “Дар бораи эълон шудани мараторий ба ҳама гуна санҷиши фаъолияти соҳибкорӣ” (ба истиснои санҷишҳои мақомоти андоз) то 1 январи соли 2027 дар ду соли минбаъда мораторий эълон карданд.
Аз ҷумла, муқаррароти дар Кодекси андоз доир ба роҳандозии санҷишҳои андоз тибқи низоми идоракунии хавфҳо имкон дода истодаанд, ки шумора ва муҳлати гузаронидани онҳо маҳдуд ва сифатнокӣ таъмин карда шавад.
Тибқи маълумот соли 2023 нисбат ба соли 2014 шумораи санҷишҳои андоз дар фаъолияти субъектҳои хоҷагидор ду баробар кам гардидааст.
Вале маблағҳои дар натиҷаи санҷишҳо ошкор ва пардохтшуда чор баробар афзоиш ёфтаанд.
Танҳо дар 11 моҳи соли 2024 аз ҳисоби санҷиши 1150 андозсупоранда ба буҷети давлат иловатан 1 миллиарду 640 миллион сомонӣ ворид карда шудааст.
Чунин ҳолат гувоҳи риоя нагардидани қонунгузории андоз аз ҷониби баъзе субъектҳои хоҷагидор ва сатҳи пасти фарҳанги андозсупории онҳо мебошад.
Дар Паёми навбатие, ки аз ҷониби Пешвои миллат Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ироа гардид, ҳамчунин, ба рушди содирот таваҷҷуҳи зиёд намуда, зикр карданд, ташкили корхонаҳои истеҳсолӣ ва таъсис додани ҷойҳои кории нав, баланд бардоштани рақобатнокии маҳсулоти ватанӣ ва тақвияти иқтидори содиротии мамлакат таъмин карда шавад. Яъне, гуногуншаклии содирот ҳоло ҳам дар сатҳи зарурӣ таъмин нагардидааст, ки ин вобастагии кишварро аз омилҳои берунӣ зиёд мегардонад». Бинобар ин, Сарвари давлат Ҳукумати мамлакатро муваззаф карданд, ки ҷиҳати гузаронидани таҳлили имкониятҳои афзоиш додани ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти содиротӣ бо арзиши баланди иловашуда ва ба роҳ мондани истеҳсоли молҳои ивазкунандаи воридот чораҷӯйӣ намяонд.
Сайёҳӣ яке аз соҳаҳои афзалиятнок ва сердаромад буда, дар рушди ҳар як давлат нақши муҳим дорад. Маҳз бо ин сабаб Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин соҳа таваҷҷуҳи махсус зоҳир менамоянд. Тавре дар Паём қайд гардид, « Ҳукумати мамлакат рушди соҳаи сайёҳиро самти афзалиятноки сиёсати иқтисодии худ мешуморад». Барои рушди соҳаи сайёҳӣ дар кишвар як силсила чораҳои ҳавасмандкунӣ инчунин тамоми заминаҳои зарурии меъёрию ҳуқуқӣ ҷиҳати рушди соҳаи мазкур фароҳам оварда шудааст Аз ҷумла, воридоти таҷҳизот ва масолеҳи сохтмон барои иншооти сайёҳӣ аз пардохтҳои андозу гумрук ва ширкатҳои сайёҳӣ дар панҷ соли аввали фаъолият аз пардохти андоз аз фоида озод карда шудаанд.
Бояд қайд кард, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рушди соҳаи сайёҳӣ заминаи мушаххаси ҳуқуқӣ фароҳам гардидааст. Аз ҷумла, 18-уми июли соли 2017, таҳти №1450 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сайёҳии дохилӣ» қабул гардид, ки он асосҳои ташкилӣ, ҳуқуқӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии фаъолиятро дар соҳаи сайёҳии дохилӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд. Ҳамчунин, 30-юми майи соли 2017 таҳти №1423 ба Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид карда шуд, ки мувофиқи онҳо даромадҳо аз фаъолияти сайёҳӣ ба муҳлати 5 сол, аз санаи бақайдгирии давлатӣ, аз андоз аз фоида, воридоти таҷҳизоту техника ва масолеҳи сохтмонии иншооти сайёҳӣ (меҳмонхона, осоишгоҳ ва истироҳатгоҳҳои табобатӣ, марказҳои сайёҳӣ ва дигар иншооти сайёҳӣ) аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда шуданд.
Ба хотири боз ҳам тақвият бахшидани кори соҳа бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27-уми майи соли 2017, таҳти №258 Кумитаи рушди сайёҳии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон», яъне ниҳоди алоҳида таъсис ёфт. Дар робита бо ин, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паём ба Кумитаи рушди сайёҳӣ супориш доданд, ки ҷиҳати фароҳам овардани шароити мусоид барои рушди сайёҳӣ, хусусан, бунёди инфрасохтори зарурӣ тадбирҳои иловагӣ андешад.
Ҳамин тариқ, Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ ба рушду нумӯи қонунгузорӣ ва фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ дар мамлакат мусоидат намуда, боиси фароҳам овардани шароити зиндагии арзанда ба сокинони мамлакат, таҳкими Истиқлоли давлатӣ, ваҳдати миллӣ, таъмини адолати иҷтимоӣ, амнияти давлат, суботи ҷомеа, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсону шаҳрванд ва дар маҷмӯъ рушди Тоҷикистони соҳибистиқлол мегардад.
Ғоибзода Меҳрангез, номзади илмҳои ҳуқуқшиносӣ, дотсент
